parallax background

Bij kinderen met een taalontwikkeling stoornis is het taal leervermogen aangedaan.

Het is een aangeboren neurobiologische ontwikkelingsstoornis waarbij taal minder goed wordt verwerkt in de hersenen. TOS komt bij ongeveer 1 op de 20 kinderen voor. Het komt vaker voor bij jongens dan bij meisjes (verhouding 3:1).

parallax background

TOS is een uitsluitingsdiagnose. Dit betekent dat TOS niet wordt veroorzaakt door een gehoorprobleem, lage intelligentie, meertaligheid of een aantoonbare neurologische aandoening.

TOS wordt ook niet veroorzaakt door onvoldoende taalinput. Wanneer een kind onvoldoende taalinput heeft gehad, spreken we over een blootstellingsachterstand. Een blootstellingsachterstand kan een kind nog inhalen; een taalstoornis blijft. Ongeveer 75% van de kinderen die op 5-jarige leeftijd een diagnose TOS heeft, heeft die diagnose op 12-jarige leeftijd nog steeds.

Kinderen met TOS vormen een gevarieerde groep. Dit houdt in dat de taalproblemen kunnen variëren in ernst en aard. Het ene kind met TOS kan alleen moeite hebben met het spreken, terwijl een ander kind met TOS problemen heeft met zowel het spreken als het begrijpen van taal.

Kenmerken van TOS

  • Taalontwikkeling verloopt heel langzaam
  • Slechte verstaanbaarheid
  • Moeite met het begrijpen van taal
  • Moeite met het spreken in goede zinnen
  • Weinig woorden kennen
  • Woordvindingsproblemen
  • Kind kan overkomen als erg stil of snel boos

Het is van belang dat TOS zo vroeg mogelijk wordt gesignaleerd, zodat het kind op tijd de juiste ondersteuning krijgt.

video-taalstoornisvideo-taalstoornis-watistos
parallax background

Bijscholing & meer informatie

Er zijn verschillende manieren om professionals zelf te laten ervaren hoe het is om TOS te hebben.

Door het ervaringscircuit van Auris of de workshop TOS-beleving van Kentalis leer je als professional hoe moeilijk of frustrerend een TOS kan zijn voor een leerling, bijvoorbeeld als je niet kan zeggen wat je bedoelt. Dit zorgt voor herkenning en daardoor kun je als leerkracht de leerling nog beter begeleiden.

Ouders kunnen ook deelnemen aan deze ervaringscircuits/workshops. Daarnaast is er een versie voor kinderen. Klasgenoten kunnen in een aantal korte oefeningen ervaren wat het is om TOS te hebben en daardoor (meer) begrip opbrengen voor de leerling(en) met TOS in de klas.

Naslagwerken en literatuur

1Artikel Taalcanon
Klik hier voor het artikel van de Taalcanon over taalverwerving bij kinderen als deze niet vanzelf gaat. Hierbij wordt de vraag gesteld: Wanneer heeft een kind TOS? In het artikel wordt een duidelijk voorbeeld gegeven van twee kinderen die een verhaaltje navertellen waarvan een kind TOS heeft en het andere kind niet.
2H​andboek taalontwikkelingsstoornissen​
In het H​andboek taalontwikkelingsstoornissen​ (Gerrits e.a., 2017) is informatie te vinden over signalering, diagnostiek, behandeling en begeleiding van kinderen met TOS.
3Kinderen met specifieke taalstoornissen (...)
Het boek ‘Kinderen met specifieke taalstoornissen. (Be)handelen en begeleiden in zorg en onderwijs’ (Burger, Van de Wetering & Van Weerdenburg, 2012) , biedt een theoretisch kader en praktische handvatten voor het begeleiden van kinderen met TOS. Het boek “Elk woord telt: Omgaan met een taalontwikkelingsstoornis / TOS” (Deij, 2017) bevat informatie, tips en ervaringsverhalen over taal en TOS. Het boek ‘Taalontwikkelingsstoornissen in de klas’ van Bernadette Sanders (2017) biedt praktische handelingsadviezen en tips voor het werken met leerlingen met TOS in de klas.
4Ik ben niet perfect, nou en!
In het boekje “Ik ben niet perfect, nou en!” (Grauwels & Houmes, 2014) zijn zes kinderen met TOS geportretteerd.
5Het vollehoofdenboek
Het vollehoofdenboek (Kraijenhoff, 2016), voor meer uitleg over informatieverwerkingsproblemen bij kinderen en volwassenen. Het boek TOS en Ik (Kamphuis & Hermsen, 2015) bevat verhalen over kinderen met TOS.
6Vijf op een Rij
Vijf op een Rij. Een praktische handboek voor iedereen die werkt met kinderen met TOS met uitleg en tips.
7Stichting HoorMij
Stichting HoorMij is een organisatie die zich bezighoudt met voorlichting, belangenbehartiging en lotgenotencontact voor kinderen en volwassenen met TOS.
8FENAC
De FENAC (Federatie van Nederlandse Audiologische Centra) heeft verschillende voorlichtingsmaterialen over TOS uitgegeven. Klik hier om deze te bekijken.
9Praatplaat over de mogelijke oorzaken van TOS
Wat zijn de mogelijke oorzaken van een TOS? Deze praatplaat van Auris geeft daar informatie over. Op de voorzijde staat een tekening en op de achterzijde een korte uitleg. Een uitgebreide uitleg kun je hier downloaden.